هرچند ماه رمضان، ماه تشنگی و گرسنگی است؛ اما بازار خوراکیهای مخصوص رمضان داغِ داغ است. خرما از چیزهایی است که باید جایگاه مهمی در سفرهی افطار و سحر داشته باشد. میخواهیم بیشتر با خواص خرما در ماه رمضان آشنا شویم.
اگر در ماه رمضان امتحان دارید، ورزشکارید یا فعالیت بدنی زیادی دارید، خرما گزینهی بسیار مناسبی برای شماست. اگر دنبال غذای سبک و مقوی هستید یا کودکتان برای اولین بار روزه میگیرد، حتماً به خرما به طور جدی فکر کنید.
در ادامهی این یادداشت، دربارهی برخی از خواص خرما بویژه در ماه رمضان صحبت میکنیم. خواصی که شاید کمتر دربارهی آن شنیدهاید.
از خواص خرما در ماه رمضان چه میدانیم؟
در هفت یا ده روز اول روزهداری، بدن سعی میکند به شرایط جدید عادت کند. با روزه گرفتن، کمبود انرژی و احساس گرسنگی، خستگی و عدم تمرکز طبیعی است؛ ولی در ماه رمضان با برنامه غذایی صحیح میتوان به بدن کمک کرد تا از نعمت روزهداری بهره ببرد و خود را بازیابی کند.
مهمترین نکته این است که باید حتماً سحری بخورید و خرما را جزء گزینههای روی میز افطار و سحر بگذارید! چرا؟
- ارزش غذایی خرما زیاد است و آن را در هرم غذایی جزو میوهها محسوب میکنند. مصرف چند عدد خرما نیاز بدن به یک واحد میوه را جبران میکند.
- خرما مقدار زیادی قند ساده دارد و به سرعت جذب خون میشود؛ پس در افطار برای رفع گرسنگی مناسب است. البته افراد دیابتی، چاق یا کسانی که اضافه وزن دارند از مصرف زیاد خرما پرهیز کنند.
- خرما ۲۵درصد ساکاروز و ۵۰درصد گلوکز دارد و از این رو پرکالری است و خوردن آن در سحر برای حفظ انرژی مفید است. این را هم فراموش نکنید که خرمای خشک، نسبت به خرمای تازه و رطب کالری بیشتری دارد.
- خرما مقادیر زیادی ویتامینهای آ (A)، بِیک (B1)، بِدو (B2) و سی (C) دارد و نیاز بدن را تا حدود زیادی تأمین میکند. گروه ویتامینهای ب برای دستگاه عصبی بدن مورد نیاز و آرامبخش است. جالب است بدانید که این ویتامین مانع خشونت میشود. ویتامین آ نیز کمک میکند کلسیم خرما بهتر در بدن جذب شود.
- خرما املاحی چون سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر و آهن دارد. البته سدیم خرما کم است و مصرف کم آن برای کسانی که فشارخون دارند مشکلساز نیست. چند عدد خرما، نیاز روزانهی آهن بدن را که ترمیمکننده و سازندهی گلبولهای قرمز خون است، برطرف میکند. بنابراین خرما برای درمان کمخونی نیز مفید است.
- خرمای تازه و مرطوب، پانزده تا سی درصد آب دارد که در کنار بافت فیبری خرما، برای دستگاه گوارش مفید است و ضد یبوست و خشکی پوست است.
- خرما خستگی ناشی از روزه یا فعالیت سنگین را کمتر میکند و برای قوای جنسی نیز مؤثر است؛ بویژه اگر با شیر خورده شود.
خواص خرما در روایات
خرما یکی از میوههای گرمسیری در عربستان و عراق است. معصومی ما دربارهی این میوهی بهشتی سخنهای زیادی دارند.
- امام صادق (ع) دربارهی پیامبر اسلام(ص) نقل میکنند که ایشان با حلوا افطار مىکردند و اگر حلوا نبود، با شکرینهاى دیگر یا چند دانه خرما و اگر آن نیز نبود، با آبِ نیمهگرم افطار خود را باز میکردند. (الکافى، ج ۴، ص ۱۵۳، ح ۴)
- در حدیث دیگری، یکی از آشنایان امام صادق(ع) تعریف میکند که روزی امام چند عدد خرما خواستند و خوردند. سپس فرمودند: اشتهایى نداشتم و گرسنه نبودم، اما ماهى خورده بودم و اگر کسی ماهی بخورد و پس از آن چند خرما یا مقدارى عسل نخورد و بخوابد، تا صبح بیحالی و سستْاندامى بر او غلبه خواهد داشت. (الکافی، ج۶، ص ۳۲۳، ح ۱)
- نقل شده که پیامبر (ص) خرما را با خیار میخوردهاند. (صحیح البخاری، ج۵، ص ۲۰۷۳، ح ۵۱۲۴)
- پیامبر سفارش کردهاند: خرما را ناشتا بخورید تا کرمهای شکم را از بین ببرد (عیون أخبار الرضا، ج ۲، ص ۴۸، ح ۱۸۵)
- همچنین فرمودهاند: نخستین چیزی که زن تازهزا باید بخورد خرماست و به داستان حضرت مریم و خوردن خرما پس از زایمان -سوره مریم، آیات ۲۳ تا ۲۵- اشاره کردهاند. (الکافی، ج ۶، ص ۲۲، ح ۴)
خرما بیضرر نیست
خرما به طور عادی ضرری ندارد ولی اگر در خوردن آن زیادهروی شود، مثل هر خوراکی دیگری بیضرر نیست. مصرف زیاد خرما میتواند به کبد، طهال و لوزالمعده آسیب بزند و فشارخون را افزایش دهد.
مصرف زیاد خرما همچنین باعث جوش دهان و پوسیدگی دندان میشود. کسانی که بیماری دارند و دارو مصرف میکنند یا حساسیت غذایی دارند، از افراط در خوردن خرما پرهیز کنند.
همچنین کسانی که طبع خیلی گرمی دارند، خرما را با مصلح آن، مثل خیار و دیگر میوههای سرد بخورند. راستی باید دقایقی بعد از خوردن خرما، محصولات خرمایی یا دیگر شیرینیها مسواک فراموش نشود.
طبق برخی تحقیقات، افزایش قند خون با خوردن خرما به جای قند حبه نیز اتفاق میافتد. افراد دیابتی باید در مصرف خرما اندازه را نگه دارند.
خیلی عالی ممنونم
سلام ممنون از اطلاعاتتون من علاقه شدید به مصرف مواد قندی دارم الان یه مدت فقط با شیرینی خرما خودمو آروم میکنم ممنون در مورد بسیاری از نکاتی که بیان کردید چیزی نمی دونستم.
خوشحالم که از این یادداشت خوشتان آمده است.
به طور کلی عرض کنم: از نگاه طب سنتی، میل شدید به شیرینی می تواند به مزاج بلغم (سرد و تر) مربوط باشد. معمولاً کسانی که چاق هستند و پوستشان سفید است و صبورند و کمتر عصبانی میشوند، این مزاج را دارند و چون طبعشان سرد است به گرمیها علاقه زیادی دارند و مواد شیرین هم طبعشان گرم است. در نگاههای جدید، این میل شدید میتواند ناشی از فیزیولوژیک بدن (کارکرد اندامها) یا مسائل روانشناختی یا محیط و روابط اجتماعی باشد.
سلام؛ ممنون اطلاعات خیلی جالبی بود که بعضی هاش رو تاحالا نشنیده بودم.